Η Απελευθέρωση του Βόλου

 

Συλλαλητήριο για την απελευθέρωση.
Το συλλαλητήριο έγινε μπροστά από το Εργατικό Κέντρο Βόλου (κτίριο Σπήρερ).
Αρχείο Ζημέρη, ΔΗ.Κ.Ι..

Απελευθέρωση

Λίγες ημέρες πριν από την αναχώρησή τους, οι Γερμανοί προχώρησαν σε ανατινάξεις, καταστρέφοντας το λιμάνι και τον κυματοθραύστη, το τελωνείο, την παραλία καθώς και το τηλεφωνικό κέντρο της πόλης. Παράλληλα λαμβάνουν χώρα και μια σειρά από άγριες και πολύνεκρες μάχες. Η αποχώρηση των τελευταίων Γερμανών από το Βόλο έγινε στις 19 Οκτωβρίου 1944, μετά από τριάμισι χρόνια κατοχής.

Εορτασμοί της Απελευθέρωση στην πλατεία Ελευθερίας. -Αρχείο Ζημέρη, ΔΗ.Κ.Ι..

Στις 18 Οκτωβρίου 1944 από τις 9 το πρωί μέχρι τις 12 το μεσηημέρι βούιζαν τα αυτιά των ανθρώπων της πόλης του Βόλου και υποχωρούσε το έδαφος από τα πόδια των Γερμανών στρατιωτών, που αισθάνονταν τον άμεσο κίνδυνο, γιατί εμφανίστηκαν στον ορίζοντα διαδοχικά εννέα αεροπλάνα της RAF.

Επειδή διαδόθηκε ότι πρόκειται να γίνει βομβαρδισμός του λιμανιού, οι περισσότεροι Βολιώτες εγκατέλειψαν τα σπίτια και πήγαν σε ασφαλέστερα μέρη, όσο πιο μακριά άντεχαν τα πόδια τους. Στις 2 άρχισαν να υπερίπτανται αρκετά αεροπλάνα, τα οποία αφού γύριζαν σε κάθετη κλιση ρος τα σημεία όπου λιάζονταν τα πολεμικά πλοία των Γερμανών, πετούσαν καταπάνω τουςβόμβες που από μακριά φάνταζαν με κουφέτα μεγάλου μεγέθους. Μόλις οι βόμβες έπεφταν πάνω στα πλοία ξεπηδούσαν καπνοί καιαυτόματα μεγάλες φλόγες. Αμέσως επακολουθούσαν τρομερές εκρήξεις, που μετέβαλαν τα σίδερα των πλοίων σε άμορφη μάζα και τα εκσφενδόνιζαν σε διάφορες κατευθύνσεις ανάλογα με το μέγεθος και το σχήμα του κάθε κομματιού.

Σε λίγα λεπτά το λιμάνι του Βόλου μεταβλήθηκε σε κόλαση πυρός, που μόνο ο πόλεμος δημιουργεί με τον γνωστό, τρόπο, χτυπώντας αλύπητα και με μανία ό,τι υπάρχει στο διάβα του. Αποπειράθηκαν να πετάξουν τα γερμανικά υδροπλάνα, που ήταν δεμένα στην προκυμαία, έχοντας μέσα τους ό,τι πολυτιμότερο διέθεταν σε ανθρώπινο υλικό οι Γερμανοί. Όταν σηκώθηκαν στον αέρα προχώρησαν προς τον Παγασητικό Κόλπο. Λίγα μέτρα μετά τον λιμενοβραχίονα προσπάθησαν να ξεφύγουν, αλλά μάταια, γιατί έπεσε πάνω τους ένα αεροπλάνο αγγλικό, από αυτά που Βομβάρδιζαν το λιμάνι, τα κατεδίωξε και τα κατέρριψε στη θάλασσα σαν τρύπια αλουμινένια σκεύη. Ο βομβαρδισμός έγινε με συντονισμένες ενέργειες της RAF και μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας, η ασύγκριτη σε ομορφιά παραλία του Βόλου μεταβλήθηκε σε άμορφη περιοχή,που δεν τολμούσε κανείς να πλησιάσει από τη δυσοσμία των καμένων ανθρώπων και τροφίμων, ανακατεμένων με τα διαλυμένα μεταφορικά μέσα και υλικά, από καράβια, οπλισμό και λεωφορεία που μετέφεραν τους αξιωματικούς. Ο όγκος του γερμανικού στρατού απείχε από το σημείο της ολοκληρωτικής του καταστροφής.

Μετά την παύση του βομβαρδισμού και πριν καλά-καλά, συνέλθουν από τη λαχτάρα που πέρασαν, εγκαταλείποντας τους νεκρούς τους, στο σημείο που έπεσαν, όποιο μεταφορικό μέσον συναντούσαν μπροστά τους, το επίτασσαν και τρέπονταν σε άτακτη φυγή. Ο στρατός της σιδηράς πειθαρχίας, της εγωιστικής εμφανίσεως και της υποδειγματικής τάξεως, παρουσίαζε εικόνα τσιγγάνικου καραβανιού.

Δεν ξεχώριζες αν αυτοί που υποχωρούσαν από την πόλη ήταν Γερμανοί στρατιώτες, παρά υποψιαζόσουν κάπως, από τη στολή τους, που κι αυτή σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα ξεθωριάστηκε από τη σκόνη. Δεν μιλούσαν ούτε μεταξύ τους, σα να φοβόντουσαν ότι δημιουργούσαν στόχο σε κάποιο εχθρικό βόλι. Κοντά στο απόγευμα στις 19 Οκτωβρίου 1944 δεν κυκλοφορούσε κανείς των στρατευμάτων Κατοχής. Οι Βολιώτες πείστηκαν πλέον ότι και ο τελευταίος Γερμανός στρατιώτης έφυγε από τον τόπο τους. Συγκεντρώθηκαν στις γειτονιές ομάδες - ομάδες και οι καλά πληροφορημένοι έλεγαν ότι προχώρησαν προς το εσωτερικό της Θεσσαλίας. Αλλοι πάλι που γνώριζαν περισσότερα, όπως δήλωναν, ότι τους αποδεκάτισαν στο δρόμο τους οι αντάρτες. Μάλιστα επέμεναν ότι στη θέση Κακαβός έπεσαν πολλά εχθρικά κορμιά.

Οι βουκαμβίλιες από τις αυλές των σπιτιών τόνιζαν έντονα με το χρώμα των λουλουδιών τους το μαβί απογευματινό της 19 Οκτωβρίου 1944. Τα χρυσάνθεμα ολάνθιστα και οι ορτανσίες, με τα πολύχρωμα λουλούδια τους, στόλιζαν το σκηνικό της μεγάλης χαρμόσυνης μέρας. Ανάμικτη ξέφρενη χαρά με εκδίκηση επικρατούσε στην ψυχή των κατοίκων της πόλεως και προέρχονταν από τη στέρηση της ελευθερίας τους, που τόσα δεινά τους έφερε επί τέσσερα χρόνια. Ήρθε επιτέλους το πλήρωμα του χρόνου για να πληρώσουν όσα είχαν διαπράξει και με ακριβό τίμημα, τόσο ακριβό, όσο πιο αδιανόητο γινόταν. Καμιά επιείκεια, κανένας οίκτος, καμία μετριοπάθεια, καμιά λογική, καμιά υποχώρηση, έστω ανθρώπινη. Δεν υπήρχε δυνατότητα να μετριαστεί η πίκρα που δημιουργούσαν. Αφησαν πολλές ανοιχτές πληγές, οι οποίες για να επουλωθούν έπρεπε να προχώρησε σε βάθος ο πανδαμάτορας χρόνος μαζί με το βάλσαμο της ευμερίας.

πηγή billpalamidas.blogspot.gr

• Ο τότε Μητροπολίτης Ιωακείμ μας λέει στο βιβλίο του “Μεταξύ κατακτητών και ανταρτών”:

“Τέλος οι Γερμανοl προ της αναχωρήσεώς των, λαβόντες
εντολάς εκ Θεσ/νίκης, είχον αποφασίσει νά καταστρέψουν όχι μόνον τόν λιμένα καί τήν προκυμαίαν εν γένει, αλλά και τόν σιδηρόδρομον μεθ’ όλων των βαyονίων κλπ. και πάντα τα έργοστάσια, ήτοι ηλεκτρισμού, αλευρομύλους, σιδηρουργεία Γκλαβάνη καί Σταματοπούλου, Υφαντουργεία Παπαγεωργίου, Μουρτζούκου κλπ. Η απόφασις αύτη yνωσθείσα εις ημάς υπό του Φιλέλληνος Γερμανού Προξένου κ. Σέφελ, μας εδωκεν όλίyον χρόνον νά αποτελέσωμεν Έπιτροπήν, είς ηv παραλαβόvτες και τόν κ. Σέφελ, μετέβημεν εις τό Γερμανικόν Φρουραρχείον και ικετεύσαμεν, όπως μη καταστραφη ή πόλις του Βόλου. Η ικεσία ημών αύτη κατέληξεν διά της βοηθείας του Κυρίου εις τό άποτέλεσμα νά καταστραφεi μόνον ο χώρος του Σιδηροδρομικού Σταθμού, αι πλείσται μηχαναί και τα βαγόνια αυτού και αι σιδηροδρομικαί τροχιαί επί 5 περίπου χιλιόμετρα καl μέρος του λιμένος καί του κυματοθραύστου, να σωθώσι δέ τά έργοστάσια, ή προκυμαία, τά Δημόσια Γραφεία καl ή πόλις έν γένει”. 

 Παρέλαση ΕΛΑΣ στο Βόλο. - Αρχείο Ζημέρη, ΔΗ.Κ.Ι..

• Η Νίτσα Κολιού στο “Άγνωστες πτυχές Κατοχής και Αντίστασης, 1941-44″, τόμ. 2, Βόλος 1985, μας λέει:

“Λίγες ημέρες πριν από την αναχώρησή τους, οι Γερμανοί προχώρησαν σε ανατινάξεις, καταστρέφοντας το λιμάνι και τον κυματοθραύστη, το τελωνείο, την παραλία καθώς και το τηλεφωνικό κέντρο της πόλης. Παράλληλα λαμβάνουν χώρα και μια σειρά από άγριες και πολύνεκρες μάχες. Η αποχώρηση των τελευταίων Γερμανών από το Βόλο έγινε στις 19 Οκτωβρίου 1944, μετά από τριάμισι χρόνια κατοχής.
Στη γιορτή της απελευθέρωσης συμμετείχε σύσσωμη η κοινωνία του Βόλου. Αντάρτες συνέρρευσαν στην πλατεία Ελευθερίας, ενώ ο κόσμος τους υποδεχόταν με ενθουσιασμό. Τραγούδια, συνθήματα και καμπάνες ηχούσαν ενώ οι σειρήνες των εργοστασίων σήμαιναν κι αυτές το τέλος της Κατοχής.”
πηγή volosmagnisia.wordpress.com