Της Χριστίνας Σ. Φλάσκου*Οι φερόμενες δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν περί τουρκικής πατρότητας της Ολυμπιακής Φλόγας όχι μόνο δεν πρέπει να μας αιφνιδιάζουν αλλά τουναντίον είναι αναμενόμενες, καθόσον είναι γνωστό τοις πάσι ότι η Τουρκία σ’ ότι αφορά την πολιτική της συμπεριφορά και την εξωτερική της πολιτική δεν διστάζει να μετέρχεται οποιωνδήποτε μέσων και
μεθόδων προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της.
Τέτοιου είδους προκλητικές δηλώσεις μπορούν να ενταχθούν στο ευρύτερο πλαίσιο μιας καλοσχεδιασμένης τουρκικής εξωτερικής πολιτικής που χαρακτηρίζεται από σταθερότητα, συνέπεια και συνέχεια από ιδρύσεως της νέας Τουρκικής Δημοκρατίας. Ο θεμέλιος λίθος της πολιτικής αυτής είναι η προσήλωση στην εξασφάλιση της ακεραιότητας και της ενότητας του τουρκικού κράτους και η αναβάθμιση της θέσης της Τουρκίας στο διεθνές σκηνικό, εκμεταλλευόμενη, ανάλογα με τις διεθνείς συγκυρίες, τη γεωπολιτική και γεωστρατηγική σημασία της χώρας.
Ένας πρώτος στόχος μιας τέτοιας δήλωσης ίσως να έχει να κάνει με την προσπάθεια ενίσχυσης της οντότητας και του κύρους της Τουρκίας στο πλαίσιο διεκδίκησης της ανάληψης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2020. Σε μια μακρόπνοη, όμως, εξωτερική πολιτική η ανάληψη των Ολυμπιακών
Αγώνων θα πρόσθετε ένα λιθαράκι στα σχέδια της Τουρκίας περί νέο-Οθωμανισμού και περιφερειακής υπερδύναμης. Και αυτό γιατί όχι μόνο θα ενίσχυε την προσπάθεια της Τουρκίας να εμφανιστεί εκδυτικισμένη και εξευρωπαϊσμένη χώρα αλλά θα ευνοούσε και την προσπάθεια της να
καταστεί δημοκρατικό πρότυπο για τις υπόλοιπες μουσουλμανικές χώρες.
Υπάρχει πληθώρα ιστορικών παραδειγμάτων που καταδεικνύουν την μακρόπνοη και μεθοδική τουρκική εξωτερική πολιτική. Ένα πρώτο παράδειγμα σχετίζεται με τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ ο οποίος όντας ρεαλιστής και γνωρίζοντας ότι η νέα Τουρκική Δημοκρατία όχι μόνο δεν
μπορούσε να βασιστεί σε κανέναν από τους λεγόμενους "παράγοντες ισχύος", αλλά είχε να αντιμετωπίσει και το εχθρικό διεθνές περιβάλλον, ανέπτυξε μια στατική εξωτερική πολιτική η οποία περικλείεται στο Κεμαλικό σύνθημα «Ειρήνη στην πατρίδα, ειρήνη στον κόσμο» (*1). Στη συνέχεια, όμως, η Τουρκία εκμεταλλευόμενη τη διεθνή συγκυρία, πέτυχε με τη Συνθήκη του Μοντρέ το 1936 την αναθεώρηση όρων της Συνθήκης της Λωζάννης, σχετικά με το καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου υπέρ και των τουρκικών συμφερόντων. Λίγο αργότερα, το 1939, χρησιμοποιώντας με εξαιρετική δεξιοτεχνία την τακτική του «δούναι και λαβείν» ( με αόριστες υποσχέσεις),
κατάφερε με τη βοήθεια των Γάλλων, να θέσει υπό την κυριαρχία της και σε βάρος της Συρίας την Αλεξανδρέττα (*2).
Ένα άλλο παράδειγμα σχετίζεται με την Κύπρο. Η Τουρκία το 1959 προέβη σε μια στρατηγικής σημασίας ενέργεια που θα καθόριζε την τύχη της Κύπρου 15 χρόνια μετά, με την εισβολή στο Νησί. Εκμεταλλευόμενη για άλλη μια φορά τη γεωπολιτική και γεωστρατηγική σημασία της αλλά και τον Ψυχρό πόλεμο υπέγραψε με τις ΗΠΑ συμφωνία για την εγκατάσταση πυραύλων «Ζεύς»
στο τουρκικό έδαφος, με δυνατότητα μεταφοράς πυρηνικών κεφαλών, παίρνοντας κατά τα φαινόμενα ως αντάλλαγμα τη δυνατότητα να καταστεί ως μια από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις για την τήρηση της ανεξαρτησίας και της συνταγματικής τάξης της Κύπρου(*3).
Επιπρόσθετα, ενδεικτικό των προκλητικών δηλώσεων των Τούρκων ηγετών είναι και αυτές του Οζάλ, ο οποίος τη δεκαετία του 1980 υποστήριξε ότι «Το νησί (Κύπρος) δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία του Ελληνικό… Και θα έλεγα, αν θέλετε να ονομάσετε κάπως το νησί, είναι περισσότερο Τουρκικό παρά Ελληνικό»(*4). Παρόμοιες δηλώσεις έκανε αργότερα (1991) και για τα Δωδεκάνησα (*5).
Αποκορύφωμα της μακρόπνοης στρατηγικής που ακολουθεί η Τουρκία για επίτευξη των στόχων της, αποτελεί και το πλήθος των διεκδικήσεών της από το 1974 και εντεύθεν στο Αιγαίο και σε βάρος των Ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, που αποσκοπούν στον έλεγχο του μισού Αιγαίου και της
συνεκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων αυτού.
Η σταθερή και καλά σχεδιασμένη εξωτερική πολιτική της Τουρκίας καταφέρνει, ακόμη και αν σε ορισμένες περιπτώσεις έχει ελάχιστα περιθώρια ελιγμών, να εκμεταλλεύεται τις συγκυρίες και να προωθεί τα σχέδια της. Γι’ αυτό το λόγο τέτοιου είδους ανιστόρητες δηλώσεις σε καμία περίπτωση
δεν πρέπει να μένουν αναπάντητες, ευνοώντας τα μακρόπνοα σχέδια της Τουρκίας.
Ειρήστω εν παρόδω και σε σχέση με την πατρότητα της Ολυμπιακής Φλόγας επισημαίνεται ότι η Ολυμπιακή Φλόγα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τους Ολυμπιακούς Αγώνες και συνιστά τον προπομπό του μεγάλου γεγονότος των Αγώνων, παραμένοντας άσβεστη καθόλη τη διάρκεια αυτών. Η ιστορία της έρχεται από την Αρχαία Ελλάδα και αποτελεί ξεκάθαρα την αναπαράσταση της κλοπής του στοιχείου της φωτιάς του Δία από τον Προμηθέα καθώς και το σύμβολο της νίκης του ανθρώπου. Άλλωστε, στο τελετουργικό της αφής περιλαμβάνονται οι επικλήσεις στους Θεούς Απόλλωνα και Δία ̇ και σίγουρα αυτοί οι Θεοί δεν είναι τουρκικοί.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
*1.Μιχάλης Μορώνης, «Η Άγκυρα και το αμερικανικό… καρότο», Αφιέρωμα
Τουρκία, «Ο "άγνωστος" γείτονας», Ελευθεροτυπία, Οκτώβριος 1999, σ.4
*2.Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης, et.al, «Μετακεμαλισμός», Σιδέρης, Αθήνα, 2010, σ.σ. 99-101
*3.Erik Zurcher, «Σύγχρονη Ιστορία της Τουρκίας», Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2004, σ.σ. 354-355
*4.Συνέντευξη Οζάλ στην εφημερίδα International Herald Tribune (2/6/1986), «The
Long-Term Turkish Policy on Cyprus», στο Middle East Information Center http꞉//
www.middleeastinfo.org/forum/index.php?showtopic=7947
*5.Χρήστος Ιωαννίδης, «Νέο-Οθωμανικός Ιμπεριαλισμός 1955-1995», Τροχαλία,
Αθήνα,1995,σ.σ.85-86
*Η Χριστίνα Σ. Φλάσκου είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Διεθνών και
Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου, με ειδίκευση στις
Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου